Wanneer je uit elkaar gaat dan staat je wereld op z’n kop. Er moeten veel (financiële) zaken worden geregeld. Wat gebeurt er met de woningen de hypotheek? Is het financieel mogelijk dat jij of je ex in de woning blijft wonen? Hoe kan een eventueel uitkoopbedrag worden gefinancierd?
Blijft één van de partners in het huis wonen dan dient de achterblijvende partner de woning en de hypotheek op zijn of haar naam laten overzetten. De vertrekkende partner wordt ontslagen uit hoofdelijke aansprakelijkheid en heeft eventueel recht op een uitkoopsom. In sommige gevallen is het mogelijk voor de achterblijvende partner om de uitkoopsom vanuit de hypotheek te financieren. Dit kan per situatie en hypotheekverstrekker verschillen.
Onderstaand stappenplan beschrijft het proces Ontslag Hoofdelijke Aansprakelijkheid (OHA).
· Wat is jullie burgerlijke staat en van wie is de woning?
· Onderzoek of één van de partners kan blijven wonen
· Hoe gaan jullie de woning en hypotheek verdelen?
· Welke documenten dienen te worden aangeleverd?
· Afronden Ontslag Hoofdelijke Aansprakelijkheid
· Gehuwd
· Geregistreerd partnerschap
· Samenwonend
Wanneer is de woning gekocht en op wiens naam staat de woning?
De woning dient alleen te worden verdeeld wanneer het een gezamenlijke bezitting is. Hiervan is sprake wanneer jullie de woning gezamenlijk hebben aangeschaft. Wanneer één van jullie de woning reeds in bezit had voor jullie relatie kregen dan kan de woning alleen gezamenlijk bezit zijn geworden door ‘boedelmenging’.
Hiervan in sowieso sprake wanneer jullie in ‘algehele gemeenschap van goederen’ zijn getrouwd. Er is automatisch sprake van ‘algehele gemeenschap van goederen’ wanneer jullie voor 01-01-2018 zijn getrouwd zonder het opmaken van huwelijksvoorwaarden. Vanaf 01-01-2018 is een huwelijk met een ‘beperkte gemeenschap van goederen’ de norm. Voor huwelijksvermogen blijft buiten de gemeenschap. Er ontstaat ‘boedelmenging’ wanneer er gezamenlijk een nieuwe woning wordt aangeschaft tijdens het huwelijk of wanneer er huwelijksvoorwaarden worden opgemaakt met minimaal een gemeenschap van wonen. Dit kan bij een notaris voorafgaand aan of gedurende het huwelijk.
Wanneer jullie getrouwd zijn of geregistreerd partner en de woning is gezamenlijk dan kan de vertrekkende partner pas worden ontslagen uit hoofdelijke aansprakelijkheid wanneer de echtscheiding is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Alleen bij een geregistreerd partnerschap zonder gezamenlijke minderjarige kinderen hoeft dit proces niet via een rechter.
In alle andere zaken dient een verzoek tot echtscheiding te worden ingediend door een advocaat. Dit verzoek kan worden ingediend wanneer jullie (financiële) afspraken hebben vastgelegd in een echtscheidingsconvenant en eventueel een ouderschapsplan.
Een echtscheidingsbegeleider kan jullie helpen met het opstellen van een convenant, ouderschapsplan of vaststellingsovereenkomst. Omdat een echtscheidingsbegeleider jullie gezamenlijke belangen en die van jullie eventuele kinderen dient kunnen er sneller werkbaardere afspraken worden gemaakt. Dit scheelt over het algemeen veel tijd en dus geld. Dus niet alleen omdat het uurtarief van een echtscheidingsbegeleider een stuk lager is dan van een advocaat. Daarnaast kun je met een echtscheidingsbegeleider in veel gevallen vaste tarieven afspreken.
Een echtscheiding is over het algemeen binnen een maand na het indienen van het verzoek ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Pas dan kan het proces Ontslag Hoofdelijke Aansprakelijkheid starten.
De achterblijvende partner zal de helft van de vertrekkende partner moeten verwerven. Het kan zijn dat de vertrekkende partner dient te worden uitgekocht en dat dit bedrag hypothecair dient te worden gefinancierd. Hierbij gelden andere normen dan toen je de hypotheek afsloot. Als je uit elkaar gaat, moet de geldverstrekker één van beiden, namelijk degene die de woning verlaat, uit hoofdelijke aansprakelijkheid ontslaan. Voor de hypotheekverstrekker is het proces dus sowieso risico verhogend. Er zijn een aantal geldverstrekkers die dit proces heel erg lang laten duren en extra kritisch zijn ten opzichte van de door jou aangeleverde informatie. Kijk niet raar op wanneer het één en ander minder servicegericht verloopt als je zou verwachten.
De hypotheekverstrekker beoordeelt Ontslag Hoofdelijke Aansprakelijkheid als een nieuwe hypotheek, maar wel met speciale normen voor relatie beëindiging. Woningbehoud is immers met name met het oog op de kinderen in veel gevallen zeer gewenst. Er wordt dus opnieuw gekeken naar het inkomen van de achterblijvende partner en de waarde van de woning. De achterblijver kan alle lasten wel of niet in zijn eentje betalen. Wanneer de lasten voor geen van de partners betaalbaar zijn zal de woning moeten worden verkocht. Wanneer de woning wordt verkocht kan de hypotheek worden meeverhuisd naar een nieuwe woning (verhuis- of meeneemregeling). Hierover dienen de partners alsnog afspraken te maken. Leg in een echtscheidingsconvenant duidelijk vast wat de gevolgen zijn wanneer het niet lukt om de hypotheek op één naam te krijgen.
Samenwoners spreken in een vaststellingsovereenkomst af hoe de woning en hypotheek wordt verdeeld. Gescheiden koppels in een echtscheidingsconvenant. In beide gevallen is het van belang om te onderzoeken of één van de partners in de woning kan blijven wonen.
De geldverstrekker neemt het verzoek tot Ontslag Hoofdelijke Aansprakelijkheid en een eventuele verhoging pas in behandeling wanneer een notaris een concept akte van verdeling heeft opgesteld. De meeste notarissen stellen dit document pas op als er schriftelijke afspraken door de partners kunnen worden aangeleverd. Het kost de notaris tijd. Daarom wil de notaris zich verzekeren dat deze tijdsinvestering niet voor niets is geweest. Veel stellen die uit elkaar gaan maken liever ruzie dan dat ze tot afspraken komen. Over het algemeen is dit vrij kostbaar en niet aan te raden. Alleen advocaten zijn over het algemeen geïnteresseerd in ruziënde stellen. Het is niet uit te sluiten dat dit komt vanwege hun stevige uurtarieven.
De hypotheekverstrekker wil natuurlijk ook alle andere documenten ontvangen van de achterblijver die relevant zijn voor de aanvraag. Hierbij kun je denken aan:
· Bankafschrift
· Bewijs eigen middelen
· BKR
· Concept akte van verdeling
· Echtscheidingsbeschikking, convenant eninschrijving burgerlijke stand
· Identiteitsbewijs
· Pensioensamenvatting
· Salarisspecificatie
· Taxatierapport
· UWV Verzekeringsbericht
· Werkgeversverklaring
Wanneer de hypotheekverstrekker de aangeleverde documentenakkoord heeft gegeven dan ontvang je een hypotheekofferte. Wanneer je deze hebt ondertekend en geretourneerd dan zal de geldverstrekker een notarisinstructie verzenden. Je wordt uitgenodigd door de notaris om de akte van verdeling te passeren. Vanaf dat moment ben je alleen eigenaar van je woning en aansprakelijk voor de (hogere) hypotheek. De vertrekkende partner ontvangt het uitkoopbedrag op de bankrekening.
Het is aan te raden om een nieuw (levens)testament op testellen en een eventuele oude te herroepen.
